حکومت اصل احترام بر اصل برائت در شبهه موضوعی در عقود از دیدگاه میرزای نائینی (ره)

حکومت اصل احترام بر اصل برائت در شبهه موضوعی در عقود از دیدگاه میرزای نائینی (ره)

حکومت اصل احترام بر اصل برائت در شبهه موضوعی در عقود از دیدگاه میرزای نائینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد عالی حوزه علمیه قم

چکیده

شبهه و شک در گفتمان فقهی اصولی از سویی در تقسیمی کلی به دو بخش حکمی و موضوعی تقسیم می شود و از دیگر سو موضوع برای جریان اصول علمی چهارگانه برائت، احتیاط، استصحاب و تخییر است. از دیدگاه محقق نائینی (ره) شبهه موضوعی شبهه ای است که کبرای مجعول شرعی معلوم است و شبهه در صغری حاصل شده است. به گفته میرزای نائینی (ره) معلوم بودن کبرای مجعول در شبهه موضوعی نباید کسی را در وادی این تصور خاطی وارد نماید که علی القاعده در شبهات موضوعی اصل برائت جاری نمی گردد. از جهتی دیگر جریان اصل برائت – یا هر اصل دیگری – در هر مجرایی منوط به آن است که اصل حاکم یا وارد بر آن وجود نداشته باشد. در فرض تردد عقدی خارجی و واقع شده، بین لازم و جایز بودن – که به عنوان یک شبهه موضوعی قلمداد می شود – محقق نائینی (ره) اصلی را تحت عنوان «احترام در اموال» مطرح نموده و آن را بر اصل قابل جریان این شبهه – یعنی اصل برائت – حاکم و مقدم می داند. این نظریه ایشان از جانب برخی از دانشمندان اصولی و فقهی مورد ارزیابی و نقد قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

دانلود فایل PDF مقاله: حکومت اصل احترام بر اصل برائت در شبهه موضوعی در عقود از دیدگاه میرزای نائینی (ره)


عنوان مقاله [English]

The Principle of Inviolability Governing the Principle of Exemption in Thematic Doubts in Contracts

نویسنده [English]

  • Ḥasan Shakūrī
Lecturer at the advanced stage of the Islamic Seminary of Qom

چکیده [English]

Doubts and misgivings in the discourse of Islamic jurisprudence are divided, on the one hand, into two parts: those dealing with the ruling (ḥukm) and those dealing with the subject matter (mawḍūʿ), and on the other hand, the subject-matter is something to which apply the four scientific principles including the principles of barāʾat (exemption), precaution, presumption of continuity (istiṣḥāb) and takhyīr (discretion). From the point of view of late Muḥaqiq Nāʾīnī (ra), the thematic doubt (doubt concerning the subject matter) is a doubt in the major premise (kubra) of a legal statement is known, and the doubt persists in the minor premise (ṣughra). According to Mīrza Nāʾīnī (ra), the fact that the major premise is known in a thematic doubt should not lead anyone to the false impression that the principle of exemption does not apply to thematic doubts across the board. On the other hand, the application of the principle of exemption – or any other principle – in any course of action is hinged upon the fact that there is no governing or overriding principle. In the event of a doubt pertaining to the necessity and allowableness of a contract, – which is considered as a thematic doubt – the late Muḥaqiq Nāʾīnī (ra) has revealed a principle tilted “inviolability of property” which he believe to take precedence and override the principle of exemption. This theory has been evaluated and criticized by some scholars of Islamic jurisprudence and its principles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thematic doubt in contracts
  • ḥukūmat (overruling) and wurūd (overriding)
  • the principle of inviolability
  • the criteria of thematic doubt

برچسب های مطلب:
آیت الله ابوالقاسم علیدوست , آیت الله شیخ عباس نائینی , آیت الله نمازی , آیت‌الله محسن , آیت‌الله محسن اراکی , ابوالقاسم علیدوست , اطلاعیه مهم , اعرافی , الحرام , القدرة , الکلمات الرئیسیّة: التزاحم , المقدّمة , الواجب , امام حسین , امام زمان , امانت الهی , امضاء , انديشه سياسي نائيني , اندیشه سیاسی میرزای نائینی , باب تزاحم   اهم و مهم , بررسی نوآوری‌های محقق نایینی در تحلیل ماهیت حقّ و آثار مترتب بر آن , بیت میرزای نائینی , بیماری لاعلاج , تحریف معنوی , تزاحم الواجب والمقدّمة المحرّمة وفقاً لمبانی المیرزا النائینی , جوادی‌آملی , حاج شیخ عبدالامیر خطاط نائینی , حجت الاسلام والمسلمین حسینی فقیه , حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی , حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی , حکومت اصل احترام بر اصل برائت در شبهه موضوعی در عقود از دیدگاه میرزای نائینی (ره) , دبیرخانه کنگره بین المللی میرزای نائینی , رجب , رمضان , زیارت عاشورا , سالروز ارتحال آیت الله میرزا محمد حسین نایینی , سالگرد میرزای نائینی , سلطنت ولایتیه , سید جمال گلپایگانی , سید_ابوالحسن_اصفهانی , سیره عقلا , شارع , شبهه , شفا , شهر مقدس قم , عرف , علم اجمالی , عید , فطر , کنگره بین المللی میرزای نائینی , کنگره بین‌المللی میرزای نایینی , کنگره میرزای نائینی , کنگره میرزای نایینی , مبانی نائینی , محقق نایینی , مرجحات باب تزاحم , مرحوم نائینی , مسببات تولیدی از منظر میرزای نائینی (ره) , مشروطه , مکتب اصولی , مکتب نائینی , ممیزات نائینی , میرزا , میرزای نائینی , میرزای نائینی شاگرد آخوند خراسانی , میرزای_نائینی , ناييني و بحث ولايت فقيه , نایین , نجم الثاقب , نوه میرزای نائینی , ولایت تصرفی , ولایت عامه ,
تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به مرکز حفظ و نشر آثار آیت الله میرزای نائینی است .